H’ART Museum en Centre Pompidou presenteren: Brancusi, The Birth of Modern Sculpture - H’ART Museum

Op zaterdag 20 september opent H’ART Museum een bijzondere tentoonstelling: Brancusi, The Birth of Modern Sculpture. Voor het eerst komt een toonaangevende collectie kunstwerken van Constantin Brancusi (1876-1957) naar Amsterdam. De kunstenaar wordt wereldwijd beschouwd als de grondlegger van de moderne beeldhouwkunst. De tentoonstelling is gemaakt in samenwerking met het Parijse museum Centre Pompidou. Naast meer dan 30 meesterwerken, inclusief de originele sokkels die Brancusi zelf ontwierp, worden ook foto’s en films van zijn hand getoond.

Centre Pompidou leent deze kwetsbare kunstwerken zelden uit. De unieke collectie kan nu tijdelijk naar Amsterdam komen dankzij de structurele samenwerking tussen de twee musea. Ook begint dit najaar de grootschalige renovatie van het museum in Parijs. Daarmee is de tentoonstelling een zeldzame kans voor het Nederlandse publiek om hoogtepunten uit het oeuvre van Brancusi van dichtbij te bekijken.

De werken zijn afkomstig uit Brancusi’s originele atelier. In 1957 liet hij zijn volledige atelier, samen met al zijn kunstwerken, na aan de Franse staat. Centre Pompidou beheert sindsdien de grootste en meest complete Brancusi-collectie ter wereld. Het werk van Brancusi werd slechts één keer eerder in Nederland (solo) getoond, namelijk in Den Haag in 1970.

Bekijk hier de volledige persmap. Persbericht gaat verder onder de afbeelding.

De tentoonstelling laat de belangrijkste thema’s in het werk van Brancusi zien. In beeldhouwkunst, fotografie, film en schilderkunst komen de onderwerpen aan bod die hem eindeloos blijven boeien. Ook staat zijn kenmerkende, creatieve proces centraal, zoals zijn besluit om het materiaal direct te bewerken en zijn vermogen om ‘de essentie van dingen’ in eenvoudige vormen weer te geven. Met zijn beelden ontwikkelde hij een radicaal nieuwe beeldtaal. In zeven delen worden de belangrijkste vernieuwingen in zijn werk getoond, waaronder zijn vernieuwingen in portretten, dierenbeelden, sokkels, het spel van ruimte, licht en beweging, en herhaling in reeksen.

De tentoonstelling benadrukt de veelzijdigheid van Brancusi’s oeuvre. Naast sculpturen zijn er ook een zeldzaam schilderij, meer dan 20 foto’s en 11 films van de kunstenaar te zien. Daarnaast wordt er een film vertoond over de geschiedenis van zijn atelier aan de Impasse Ronsin in Parijs. Deze iconische plek ontwierp Brancusi als een kunstwerk op zich en fascineerde vele avant-gardistische tijdgenoten. Om de sfeer van het atelier nog tastbaarder te maken, kunnen bezoekers luisteren naar fragmenten uit Brancusi’s eigen platencollectie.

Bezoekers volgen een thematische route, gebaseerd op de grote thema’s en series uit het artistieke leven van Brancusi: de essentie (Slapende muze, Hoofd van een slapend kind, Sculptuur voor blinden), portretten (Eileen Lane, Mademoiselle Pogany), dieren (Vogeltje, De haan, Zeehond), architectuur (De kolom zonder einde, Kariatide), vrouwelijk en mannelijk (Prinses X, Torso van een jonge man, Torso van een jong meisje), licht en beweging (De pasgeborene) en tot slot, misschien wel zijn bekendste serie, De Kus.

Ruim 120 jaar geleden vertrok de jonge Brancusi te voet vanuit zijn geboorteland Roemenië naar Parijs. Daar ontwikkelde hij in een paar jaar tijd een nieuwe, invloedrijke manier van beeldhouwen.  Door vormen te versimpelen, wilde Brancusi iets diepers blootleggen – de essentie van de dingen zelf. Hij hakte of sneed direct in materialen, zoals steen, hout en gips. Daarna polijstte hij het beeld geduldig om zo het karakter van het materiaal te laten zien. Hij week hiermee af van de traditie van boetseren naar model. Zijn werk zou de moderne beeldhouwkunst voorgoed veranderen. Het wekte grote fascinatie op bij tijdgenoten en vrienden zoals Marcel Duchamp, Fernand Léger en Amedeo Modigliani. 

Fotografie speelde een belangrijke rol in Brancusi’s artistieke visie. Vanaf de jaren 1910 begon hij zijn werken te fotograferen voor documentatiedoeleinden. Rond 1921 ontmoette hij fotograaf Man Ray, van wie hij advies kreeg. Daarna werd fotografie voor hem vooral een middel om zijn beelden te bestuderen en zijn visie te tonen. Brancusi zelf zei: “Waarom schrijven over mijn sculpturen? Waarom niet gewoon foto’s ervan tonen?” Hij was dan ook terughoudend om andere fotografen zijn werken te laten vastleggen.    

Ook muziek en dans maakten deel uit van Brancusi’s dagelijks leven. Hij was een groot liefhebber van muziek en een goede vriend van vele componisten, waaronder Erik Satie, Darius Milhaud en Marcel Mihalovici. Vrienden, zoals danseres Lizica Codréano, kwamen naar Parijs om dans te studeren en maakten choreografieën in het atelier van de kunstenaar. Na verloop van tijd werd het atelier zelfs een trekpleister voor collega-kunstenaars en kunstliefhebbers. 

Bij de tentoonstelling verschijnt een uitgebreide en rijk geïllustreerde catalogus (in het Nederlands en Engels), uitgegeven door WBooks. De publicatie bevat onder meer een bijdrage van Ariane Coulondre, conservator moderne collecties bij Centre Pompidou. De catalogus is vanaf de openingsdag verkrijgbaar in het museum, in de boekhandel en online.

De samenwerking tussen H’ART Museum – voorheen Hermitage Amsterdam – en Centre Pompidou werd in 2023 aangekondigd, gelijktijdig met de nieuwe naam van het museum. Deze internationale samenwerking ging in 2024 van start met de tentoonstelling Kandinsky. Het markeerde de feestelijke heropening van het museum én onderstreepte de vernieuwde missie: wereldwijde topcollecties naar de Nederlandse hoofdstad brengen via samenwerkingen met andere, toonaangevende musea, zoals Centre Pompidou. De komende jaren presenteren H’ART Museum en Centre Pompidou meerdere grote tentoonstellingen van iconische werken en met de artistieke expertise van het Parijse museum: Brancusi, The Birth of Modern Sculpture (2025–2026), Matisse (2026–2027), Surrealisme (2027) en Fernand Léger (2028).

Brancusi, The Birth of Modern Sculpture is te zien vanaf zaterdag 20 september 2025 tot en met zondag 18 januari 2026. Meer informatie en tickets zijn online beschikbaar via hartmuseum.nl.   
 
H’ART Museum is dankbaar voor de onmisbare steun van founder VriendenLoterij, partners Heineken, Aegon, ELJA Foundation en ABN AMRO, fondsen Turing Foundation, Romanian Cultural Institute, Roemeens Cultureel Instituut Brussel, en de H’ART Museum Circle en Vrienden. 

Beeldmateriaal is op aanvraag beschikbaar via pressoffice@hartmuseum.nl. De door het museum verstrekte beelden mogen uitsluitend worden gebruikt in publicaties over deze tentoonstelling; het vermelden van de bijbehorende credits is altijd verplicht. Daarnaast wordt iedere gebruiker geacht om zelf contact op te nemen met Pictoright (beheerder beeldrechten) voor de toestemming. 

Credits, van links naar rechts: (1) Constantin Brancusi, Slapende muze (1910). Purchased by Centre Pompidou in 1947. © Centre Pompidou, MNAM-CCI/Philippe Migeat/Dist. GrandPalaisRmn. (2) Constantin Brancusi, Profiel van een vrouw met een knotje die haar hoofd schuin houdt (c. 1924). Bequest of Constantin Brancusi in 1957. © Centre Pompidou, MNAM-CCI/Bertrand Prévost/Dist. GrandPalaisRmn. (3) Constantin Brancusi, De kolom zonder einde III (c. 1928). Bequest of Constantin Brancusi in 1957. © Centre Pompidou, MNAM-CCI/Georges Meguerditchian/Dist. GrandPalaisRmn. (4) Constantin Brancusi, Torso van een jong meisje III (1925). Bequest of Constantin Brancusi in 1957. © Centre Pompidou, MNAM-CCI/Adam Rzepka/Dist. Grand-PalaisRmn. (5) Constantin Brancusi, De haan (1935). Purchased by Centre Pompidou in 1947. © Centre Pompidou, MNAM-CCI/Adam Rzepka/Dist. GrandPalaisRmn.

Voor alle beelden geldt: Collection Centre Pompidou, Paris. Musée national d’art moderne – Centre de création industrielle. © Succession Brancusi – All rights reserved (Adagp) c/o Pictoright Amsterdam 2025.